Neden Saldırganca Davranırız?

   Saldırganlık, sosyal psikolojinin uğraşı alanına giren bir davranış biçimidir. Psikolojide saldırgan davranışlar ikiye ayrılmaktadır: Bir araç olarak saldırganlık bir hedefe ulaşmayı sağlamak üzere gerçekleştirilen dolaylı saldırganlık eylemlerinden oluşur. Örneğin birinin parasını almak için kafasına vurmak gibi. Düşmanca saldırganlıkta ise zarar vermek ana amaçtır. Örneğin farklı futbol takımlarının taraftarlarının birbirine saldırması gibi. Peki saldırganlığın nedenleri nelerdir?Birlikte inceleyelim.

  Saldırganlığın Nedenleri
  1. Görüş:Saldırganlık Doğuştandır.(Psikoanalitik Yaklaşım)
  Bu yaklaşıma göre saldırganlık insanın biyolojik yapısında vardır. Görüşün savunucuları saldırganlığı insan evrimi çerçevesinde incelemiş ve saldırganlığın insanoğlunun varlığını sürdürebilmesi için gerekli görmüşlerdir.
Bu görüşün savunucularından Freud, saldırganlığın yararlı olduğunu ve belki de gerekli bir işlevi yerine getirdiğini öne sürmüştür. Freud'a göre insanlar saldırganca davranışlarda bulunmazlarsa enerji birikir, kendine bir çıkış arar ve bir şekilde davranışa yansımazsa sonuç olarak ruhsal rahatsızlık şeklinde kendini gösterir. Saldırganlığın davranışa yansıması durumunda ise kişi  deşarj olup saldırgan enerji düzeyini azaltacak, yani daha sonra saldırgan olma olasılığı düşecektir. Bu görüşe psikoanalitik yaklaşımda ''katarsis'' denilmetedir.(Katarsis Yunanca kökenli bir kelime olup ''arınma'' anlamına gelir.)Katarsis neden saldırganlığı azaltmaz? Çünkü bir kere saldırgan bir davranışta bulunmak, tekrar böyle davranmayı kolaylaştırır. Saldırgan davrandığımız insana karşı tutumumuz ve bakışımız değişir. Tekrar o kişiye karşı olumsuz duygularda artış görülür. Tekrar o kişiye karşı iyi davranmaya çalışmak ise bilişsel bir çelişki yaratır. Böyle bir bilişsel çelişki yaşamamak için o kişiye karşı bir dahaki sefere tekrar saldırganca davranma eğilimi içine girilir.

 2.Görüş:Saldırganlık Öğrenilir(Sosyal Öğrenme Yaklaşımı)
 Saldırganlık doğuştandır görüşünün bulgularının çoğu insanlarla değil hayvanlarla yapılan deneylerle elde edilmiştir. Bu yüzden Berkowitz insanlarda görülen saldırganlık davranışının hayvanlarınkinden farklı olduğunu öne sürmüştür, çünkü ona göre insanların saldırgan davranışlarında öğrenmenin rolü büyüktür. İnsanlarda doğuştan gelen davranış eğilimlerinin öğrenme aracılığıyla değişime açık olduğu görüşünü destekleyen birçok bulgu vardır.Örneğin bazı ilkel kabilelerde saldırganlığa modern dünyadakinden daha az rastlanmaktadır. Bir başka önemli bilgi de, sosyal koşullarda görülen değişimlerin saldırganlığa yol açabilmesidir. Örneğin yüzyıllar boyu barış içinde yaşamış Amerikan kabileleri 17.yy'da ülkelerine yeni gelen Batılılarla başlayan ticaret nedeniyle komşuları olan kabilelerle savaşmışlardır. Saldırganlığın öğrenilebilir olduğuna dair bir başka delil de, saldırganlığı sadece izlemenin bile saldırganlığı arttırdığının bulunmuş olmasıdır. Bu duruma en güzel örnek Bandura'nın plastik bebek deneyi örnek olarak verilebilir.

 3.Görüş:Saldırganlık Engellenme Sonucu Ortaya Çıkar
 İnsan amaçlarla hareket eden bir canlıdır. Amaca ulaşmak üzere olan bir organizmanın önüne beklenmedik engeller çıkması durumunda öfke artar ve bu da saldırganca davranma ihtimalini arttırır.Öfkeyi ve saldırganlığı arttıran üç temel etken vardır:1)Hedefe yakınlık, 2)Beklenmedik engeller ve 3)Görece yoksulluk. Engellenmelerin saldırganlığa yol açtığı görüşü çokça eleştiri de almıştır. Eleştirilerden birincisi, kişinin engellendiğini hissettiği bazı durumlarda saldırganlaştığı ancak diğerlerinde sakin kalabildiğidir. Diğer ikinci bir eleştiri ise engellenme durumu var olmadan da insanların saldırganca davranışlarda bulunabilmesidir.

 Saldırganlık Nasıl Azaltılabilir?
 1)Saldırgan Davranışların Cezalandırılması ve Alternatif Davranışları Ödüllendirme
 Saldırgan davranışların cezalandırılması ya da ciddi düzeyde değilse göz ardı edilmeli; saldırgan olmayan, yapıcı ve uyumlu davranışlarsa ödüllendirilmelidir. Burada dikkat edilmesi gereken, cezanın kişinin bir şeyler öğrenmesini sağlayacak ve bir daha tekrarlanmayacak şekilde uygulanmasıdır. Bu yüzden fiziksel ve psikolojik cezalandırma yöntemleri saldırgan davranışları azaltma da etkili birer yöntem asla değildir.

2)Saldırgan Olmayan Modeller Sunma ve Saldırgan Modellerin Cezalandırılması
Nasıl davranılması gerektiğinin net olmadığı durumlarda ne yapacağımıza sosyal ortamdan etkilenerek karar vermekteyiz. Dolayısıyla kişinin etrafında onunla benzer şartlarda olan ve sorunlarını şiddet içermeyen yollardan çözen insanların varlığı, kişinin de böyle davranmasını önemli derecede arttırır. Fakat bazen saldırgan modellerin cezalandırılması bazı durumlarda işe yaramayabiliyor. Örneğin ABD kaynaklarına göre idam cezasına rağmen öldürme davranışında azalma görülmemiştir.

3)Empati Geliştirme Becerisi
 Empati yapmak saldırganca davranan birey açısından en kilit noktadır. Empati sayesinde kişi kendisini saldırganca davrandığı kişilerin yerine koyabilir ve bu davranışını karşısındakinin gözüyle değerlendirip davranışının aslında ne kadar zarar verici olduğunu anlayabilir.